Τι θα διαβάσουμε την Άνοιξη

Του Κώστα Αγοραστού

Αρκετές οι νέες εκδόσεις που θα κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες και θα διεκδικήσουν την προσοχή μας και τον αναγνωστικό μας χρόνο. Kαταξιωμένες και νέες φωνές από το χώρο της ελληνικής πεζογραφίας, μεταφράσεις κλασικών αλλά και σύγχρονών μας συγγραφέων καθώς και δοκίμια-εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία ζητημάτων που μας απασχολούν σήμερα.

Ζητήσαμε από πολλούς εκδοτικούς οίκους να μας στείλουν τον προγραμματισμό τους και από όσους ανταποκρίθηκαν επιλέξαμε μια πλούσια γκάμα βιβλίων για να σας τα παρουσίασουμε.

Ελληνική πεζογραφία

Νέο βιβλίο από τον Αλέξη Πανσέληνο, νουβέλα με τίτλο Κρυφή πόρτα (εκδ. Μεταίχμιο). Πώς μια ενδιάμεση πόρτα ανάμεσα σε δύο διαμερίσματα δίνει την αφορμή σε μια ιδιόμορφη σχέση να αναπτυχθεί. Ενώ η πόλη παρακμάζει και καταστρέφεται, ένας άντρας πασχίζει να διασώσει κάποια ψήγματα ευτυχίας κλεισμένος στο μικρό του διαμέρισμα, απομακρυσμένος από τους παλιούς του φίλους, χωρισμένος από τη γυναίκα του, βιοποριζόμενος από μεταφράσεις και φιλοδοξώντας να εκδώσει κάποτε ξανά ένα βιβλίο δικό του.

Βασισμένο στο παλιότερο βιβλίο του Απόστολου Δοξιάδη, Τα τρία ανθρωπάκια, η νέα του εκδοχή έχει τίτλο Τα τρία γουρουνάκια (εκδ. Ίκαρος). Γράφτηκε στα αγγλικά και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τη Στέλλα Κάσδαγλη.

Νέο μυθι­στό­ρημα για την Ευγε­νία Φακί­νου με τίτλο Στο αυτί της αλε­πούς (εκδ. Καστανιώτη). Ένα βιβλίο που ξετυ­λί­γει, μέσα από τις ιστο­ρίες τριών γυναι­κών, το νήμα της ελλη­νι­κής Ιστο­ρίας από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τις μέρες μας.

Ο Δημήτρης Νόλλας

Συγκεντρωτική έκδοση των διηγημάτων του Δημήτρη Νόλλα με τίτλοΔιηγήματα (εκδ. Ίκαρος). Το βιβλίο περιλαμβάνει το σύνολο των διηγημάτων του συγγραφέα από το 1974 έως το 2012. Συγκεκριμένα περιέχει τις συλλογές:Πολυξένη (1974), Τρυφερό δέρμα (1982), Ονειρεύομαι τους φίλους μου (1990),Τα θολά τζάμια (1996), Ο παλιός εχθρός (2004), Στον τόπο (2012), και τρία ακόμη διηγήματα που έχουν εκδοθεί σε συλλογικούς τόμους. Η έκδοση συμπληρώνεται από εκτενές επίμετρο της Τιτίκας Δημητρούλια.

Νέα βιβλία επίσης από τους Χάρη Βλαβιανό, Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ. Φυλακές Λάνσμπεργκ: Νοέμβριος 1923-Δεκέμβριος 1924, Χρήστο Χωμενίδη,Νεαρό άσπρο ελάφι, Γιώργο Σκαμπαρδώνη, Υπουργός νύχτας, Ελένη Γιαννακάκη, Σκούρο γκρι, σχεδόν μαύρο, Αύγουστος Κορτώ, Νεοελληνική μυθολογία. Όλα από τις εκδόσεις Πατάκη.

Μυθιστόρημα για τον πρωτοεμφανιζόμενο Γιάννη Στάμο, Σβησμένα πρόσωπα(εκδ. Κίχλη).

Νουβέλα από τον Γιώργο Γκόζη, με τίτλο Γκουανό (εκδ. Πόλις). Πορτραίτο μιας πατρίδας, τοιχογραφία μιας εποχής, μέσα από πέντε διαδοχικές αφηγήσεις. Η ζωή τριών γυναικών και δύο ανδρών και το κοινό αόρατο νήμα που τους ενώνει.

Ο Διαμαντής Αξιώτης

Συλλογή διηγημάτων και για τον Διαμαντή Αξιώτη, Με χίλιους τρόμους γενναίος (εκδ. Κίχλη) και τον Βασίλη Κατσικονούρη, Η ρωγμή των 7 και 45' (εκδ. Καστανιώτη).

Η συλλογή τεσσάρων διηγημάτων και μιας νουβέλας, του Παναγιώτη Κεχαγιά, Μια περίληψη των απάντων (εκδ. Αντίποδες) οδηγεί τον αναγνώστη σε ένα λαβύρινθο εικόνων και εννοιών. Πέντε ιστορίες που ακολουθούν τους δρόμους του Μπόρχες και των Αμερικανών επιγόνων του.

Συλλογή διηγημάτων για τη Μάρτυ Λάμπρου, Ενοικιάζεται το παρόν (εκδ. Κέδρος), τον Στάμο Τσιτσώνη, Πετεινός νοητών προαστίων (εκδ. Κριτική), τη Λίνα Φυτιλή,Παράξενο καλοκαίρι (εκδ. Εστία), τον Αλέξανδρο Στεργιόπουλο, Διόμιση (2 ½) (εκδ. Οδός Πανός), τονΚωνσταντίνο Τζήκα, Κομμένα (εκδ. Νεφέλη) και τονΛάζαρο Αλεξάκη, Στο στόμα του λύκου (εκδ. Mamaya).

Επίσης, η συλλογή διηγημάτων του πρωτοεμφανιζόμενουΧρυσόστομου Τσαπραΐλη, Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής επαρχίας (εκδ. Αντίποδες). Ιστορίες τρόμου σκηνοθετημένες ως τοπικές παραδόσεις και δεισιδαιμονίες, σε ένα μικρό οδοιπορικό στη σκοτεινή πλευρά της ελληνικής επαρχίας.

Κυκλοφορεί και η συλλογή διηγημάτων του Αργύρη Χιόνη Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες (εκδ. Κίχλη). Ορισμένα από τα διηγήματα της συλλογής εντάσσονται στην κατηγορία του ψευδοδοκιμίου, έχουν παρωδιακό χαρακτήρα και συνοδεύονται από παιγνιώδεις σημειώσεις, ενώ άλλα μεταποιούν αυτοβιογραφική ύλη – όλα πάντως μοιράζονται το καταλυτικό χιούμορ και τη γνώριμη λεκτική ευφορία του Αργύρη Χιόνη.

Με νουβέλα επανέρχεται ο Σάκης Σερέφας, με τίτλο Έξω χιονίζει (εκδ. Πόλις), ο Θωμάς Κοροβίνης, Ο κατάδεσμος(εκδ. Άγρα) και ο Γιάννης Μακριδάκης, Η πρώτη φλέβα (εκδ. Εστία).

Μυθιστόρημα και από τον Κωνσταντίνο Τζαμιώτη, με τίτλο Το πέρασμα (εκδ. Μεταίχμιο). Μια χειμωνιάτικη νύχτα, σ’ ένα μικρό νησί του νότιου Αιγαίου με εκατόν είκοσι μόνιμους κατοίκους, ναυαγεί ένα καράβι με περισσότερους από τριακόσιους πρόσφυγες. Ο κακός καιρός, η γραφειοκρατία, η αδιαφορία αλλά και η πρακτική αδυναμία των Αρχών αναγκάζουν τις δύο κοινότητες να συνυπάρξουν για τέσσερις μέρες.

Νέο βιβλίο και για τον Διονύση Χαριτόπουλο, Πειραιώτες (εκδ. Τόπος). Μετά το Εκ Πειραιώς οι Πειραιώτες, μετά το λιμάνι οι άνθρωποι και η ζωή τους.

Μυθιστορήματα θα έχουμε επίσης από τον Κωσταντή Σταυρόπουλο, Βαλκάνια εξπρές (εκδ. Κριτική), τηΣτέργια Κάββαλου, Αντίστροφα-Love will tear us apart(εκδ. Μελάνι), τον Δημήτρη Μαμαλούκα, Ο κρυφός πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών (εκδ. Κέδρος), τονΓιάννη Καλπούζο, Σέρρα. Η ψυχή του Πόντου (εκδ. Ψυχογιός), του Νοέλ Μπάξερ, Το χνάρι που δεν έσβησε (εκδ. Διόπτρα), την Κατερίνα Μαλακατέ, Το σχέδιο (εκδ. Μελάνι), το Μιχάλη Φακίνο, Φύλακας στην πισίνα (εκδ. Κέδρος).

Το χρονικό ενός παθιασμένου έρωτα ανάμεσα σε δύο φοιτήτριες αφηγείται στο νέο του μυθιστόρημα ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, με τίτλο Λεσβία (εκδ. Κέδρος).

Μυθιστορήματα και για τους πρωτοεμφανιζόμενους Σταύρο Χριστοδούλου, Hotel National(εκδ. Καλέντης), Δημήτρη Γράψα, Η λευκή κουρτίνα (εκδ. Καστανιώτη) και Θανάση Σταμούλη, Η σκιά στο δέντρο (εκδ. Ποταμός).

Ο Μιχάλης Γκανάς ξαναγράφει και ξαναλέει την Οδύσσεια (εκδ. Μεταίχμιο) με τον δικό του τρόπο, προσθέτοντας στο κείμενο στοιχεία από την πλούσια γλωσσική μας παράδοση. Η έκδοση συνοδεύεται από εικόνες του Βασίλη Γρίβα και απευθύνεται σε νεαρούς και νέους αναγνώστες.

Ο Γιώργος Χειμωνάς

Γιώργος Χειμωνάς, Αγάπη σαν ακολασία – Κείμενα για την ανάγκη του άλλου(εκδ. Κριτική). Η Αγάπη σαν ακολασία (φράση παρμένη από το έργο του Γιώργου Χειμωνά Η εκδρομή) συγκεντρώνει, ακολουθώντας τη χρονολογική σειρά έκδοσης των έργων, ορισμένα μόνο αποσπάσματα από την πεζογραφία του Χειμωνά για την αγάπη ως ανάγκη του άλλου, ως ανάγκη για συντροφιά, ως ανάγκη για αναπάντεχες χειρονομίες. Για την αγάπη ως αναγκαία πράξη μέσα στη μοναξιά, την απελπισία, τα αδιέξοδα του νου. Για τη συμφιλίωση του εαυτού με τον εαυτό. Επιλογή κειμένων, Αργύρης Παλούκας.

Τρία νέα αστυνομικά μυθιστορήματα από έλληνες συγγραφείς. Ο Αντώνης Γκόλτσουμε την Αφιέρωση, ο Χρήστος Παπαδημητρίου με το Έγκλημα χωρίς δολοφόνο και ο πρωτοεμφανιζόμενοςΜιχάλης Καστρινός, Πες μου ποιος είναι ο εχθρός. Όλα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Αστυνομικό μυθιστόρημα και από τον Απόστολο Διαμαντίδη, Το τελευταίο καλοκαίρι(εκδ. Μελάνι).

Ο Μένης Κουμανταρέας

Επανεκδόσεις

Επανέκδοση για το κλασικό μυθιστόρημα τουΜένη Κουμανταρέα Βιοτεχνία Υαλικών (εκδ. Πατάκη) και του Κωστή Γκιμοσούλη Μια νύχτα με την κόκκινη (εκδ. Καστανιώτη). Επίσης για το βιβλίο του Κώστα Ταχτσή Η γιαγία μου η Αθήνα (εκδ. Γαβριηλίδη).

Επανέκδοση, επίσης, για το Νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη και την Αργώ τουΓιώργου Θεοτοκά. Και τα δύο από τις εκδόσεις της Εστίας.

Μεταφρασμένη πεζογραφία

Άλλο ένα μυθιστόρημα του Paul Austerεπανεκδίδεται από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση της Σταυρούλας Αργυροπούλου. ΣτοΠαλάτι του φεγγαριού ο ήρωας, ο Μάρκο είναι ορφανός. Η μητέρα του έχει πεθάνει στα είκοσι εννιά της και ο πατέρας του αποτελεί μια μυστηριώδη φιγούρα της οποίας δεν υπάρχει ούτε καν μια φωτογραφία. Ο Μάρκο μεγαλώνει με τον θείο του τον Βίκτορ, έναν κακόμοιρο πλανόδιο κλαρινετίστα. Όταν ο θείος του πεθαίνει, το μόνο που του αφήνει κληρονομιά είναι η προσωπική του βιβλιοθήκη στην οποία περιλαμβάνονται χιλιάδες τίτλοι.

Ο David Foster Wallace, στο πρώτο του μυθιστόρημα, Η σκούπα και το σύστημα (μτφρ. Γιώργος-‘Ικαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Κριτική) δείχνει το δυναμικό ταλέντο και την πολύπτυχη ευρυμάθειά του. Ένας συναρπαστικός συνδυασμός υψηλής φιλοσοφίας και ποπ κουλτούρας. Το ντεμπούτο μιας λαμπρής λογοτεχνικής σταδιοδρομίας.

Μυθιστόρημα του Roberto Bolaño, Παγοδρόμιο (μτφρ. Κρίτωνας Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα).

Μυθιστόρημα του Pierre Assoulin, Ένας πύργος στη Γερμανία-Ζιγκμαρίνγκεν (μτφρ. Μαρίζα Ντεκάστρο, εκδ. Πόλις). Το Σεπτέμβριο του 1944, στο Ζιγκμαρίνγκεν, μια μικρή γωνιά της Γερμανίας που δεν είχε τραυματιστεί μέχρι τότε από τον πόλεμο, κάνει ξαφνικά την εμφάνισή του το πιο σκοτεινό κομμάτι της Γαλλίας.

Στην πολύ προσεγμένη και επιτυχημένη σειρά μεταφρασμένης πεζογραφίας των εκδόσεων Ίκαρος προστίθεται φέτος το μυθιστόρημα της Emily St. John Mandel, Σταθμός έντεκα(μτφρ. Βάσια Τζανακάρη). Ενας διάσημος ηθοποιός του Χόλιγουντ πεθαίνει πάνω στη σκηνή από καρδιακή προσβολή, ενώ μια θανατηφόρα επιδημία ξεσπάει που σαρώνει τη Γη και αφανίζει σχεδόν ολοκληρωτικά τον πληθυσμό. Είκοσι χρόνια μετά, ένας περιοδεύων θίασος ταξιδεύει στα μέρη όπου έχουν απομείνει επιζήσαντες.

Από τον Ίκαρο, επίσης, τα βιβλία των Matthew Quick, Η καλή τύχη εδώ και τώρα (μτφρ. Σπύρος Γιανναράς), του Alejandro Zambra, Τρόποι να γυρίζεις σπίτι (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης) και της Virginia Baily, Νωρίς, ένα πρωί (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου).

Το νέο βιβλίο του Julian Barnes Ο αχός της εποχής (μτφρ. Θωμάς Σκάσσης, εκδ. Μεταίχμιο) είναι μια ιστορία για τη σύγκρουση ζωής και τέχνης, το θάρρος, τη δειλία, και τον πόνο του αναπόφευκτου συμβιβασμού. Το βιβλίο αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, στη σύγκρουσή του με το σταλινικό καθεστώς καθώς και πώς αυτή η σχέση εξουσίας – τέχνης διαμόρφωσε τη ζωή του.

Επίσης, το αφήγημα του Christian Bobin, Ο σχoινοβάτης (μτφρ. Φοίβος Ι. Πιομπίνος – Béatrice Connolly, επίμετρο Γιώτα Κριτσέλη, εκδ. Κίχλη). Μέσα από ένα αφήγημα που συνδυάζει στοιχεία παραβολής και φιλοσοφικού μύθου και με πρωταγωνιστή την αινιγματική μορφή ενός ανθρώπου με κεφάλι αλόγου, ο Christian Bobin καταδεικνύει την ανεπάρκεια των βιβλίων να δώσουν απάντηση στα θεμελιώδη ζητήματα της ύπαρξης.

O Franz Hessel

Είκοσι τέσσερις ώρες από τη ζωή των μποέμ κύκλων του Βερολίνου της δεκαετίας του 1920, αφηγείται το μυθιστόρημα του Franz Hessel, Απόκρυφο Βερολίνο (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική). Μία γυναίκα και δύο άνδρες, ένα ντοκουμέντο που μας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα των roaring 20’s, στα ταραχώδη και ηδονιστικά χρόνια της ύστερης περιόδου της Βαϊμάρης, στο Βερολίνο των night clubs και των καμπαρέ, των μπουντουάρ και των πνευματικών και καλλιτεχνικών αναζητήσεων, που συνυπάρχουν με την οικονομική κρίση, την ανεργία, την πολιτική αστάθεια και τον κοινωνικό αναβρασμό.

Επίσης, το κλασικό μυθιστόρημα του Henry James, Οι Βοστονέζες (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος) και του Fernando Pessoa, Ο αναρχικός τραπεζίτης(μτφρ. Μαρία Παπαδήμα). Και τα δύο από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επίσης, θα κυκλοφορήσει το μυθιστόρημα του Joseph Roth Βερολινέζικα χρονικά – 1922-1933 (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα), τουJohn Steinbeck, Ανατολικά της Εδέμ (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Παπαδόπουλος) και του Ernest Hemingway, Τα νησία της Καραϊβικής (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Καστανιώτη).

O Honoré de Balzac

Ο εκδοτικός οίκος Στερέωμα εγκαινιάζει τη νέα σειρά «Κλασικοί και Σύγχρονοι». Η σειρά αυτή φιλοδοξεί να αναδείξει έργα της κλασικής Γαλλικής γραμματείας που μέσα από τις σελίδες τους αναδύεται ο κόσμος του 20ου αιώνα, η νέα κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα, η σχέση με την ετερότητα, η θέση της γυναίκας στην παραγωγή, οι νέες κοινωνικές και οικονομικές αξίες. Η νέα σειρά θα εγκαινιαστεί με μια από τις πιο εμβληματικές και σχολιασμένες νουβέλες του Honoré de Balzac, το περίφημο Σαραζίν, σε μετάφραση του Κώστα Κατσουλάρη, με εκτενές επίμετρο του ιδίου για την πρόσληψη της συγκεκριμένης νουβέλας μες στον 20ο αιώνα. 

Νέα μετάφραση για το διήγημα του Franz Kafka Στη σωφρονιστική αποικία (μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κίχλη). Η παρούσα έκδοση φιλοδοξεί να δείξει ότι το εμβληματικό αυτό κείμενο δεν αποτελεί αποκλειστικά και μόνον αφηρημένη αλληγορία για το φαινόμενο της εξουσίας και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Επισημαίνοντας την ύπαρξη στοιχείων της εποχής του και αναδεικνύοντας την ιστορικότητά του θέτει σε νέα βάση την ερμηνεία του.

Επίσης, αντεστραμμένο «έντεχνο παραμύθι», με έντονα παρωδιακό και σατιρικό χαρακτήρα και με το γκροτέσκ στοιχείο να κυριαρχεί, η νουβέλα του E.T.A. Hoffmann Η μνηστή του βασιλιά (μτφρ.-επίμετρο Εύη Μαυρομμάτη, εκδ. Κίχλη) καταλαμβάνει μια θέση ανάμεσα στα πιο έκκεντρα και ευφρόσυνα κείμενα του 19ου αιώνα.

Νέα έκδοση και για το μυθιστόρημα του Friedrich Dürrenmatt, Η πτώση (μτφρ. Βασίλης Πατέρας, εκδ. Ροές). Επίσης, στη σειρά microMEGA/Λογοτεχνία των εκδόσεων Ροές θα κυκλοφορήσουν τα βιβλία των Francis Scott Fitzgerald, Η τελευταία των ωραίων και άλλες ιστορίες (μτφρ. Γιάννης Λάμψας), Leon Tolstoi, Αφέντης και υπηρέτης, (μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, με επίμετρο της Βιργινίας Γαλανοπούλου) και Joseph Conrad, Ο άποικος της Μάλατα (μτφρ. Νάσια Ντινοπούλου).

Δύο βιβλία του Fyodor Dostoyefsky, Το όνειρο ενός γελοίου και Λευκές νύχτες, σε μετάφραση Αλεξάνδρας Ιωαννίδου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επανέκδοση για το κλασικό μυθιστόρημα του Leo Tolstoy, Άννα Καρένινα (μτφρ. Κοραλία Μακρή), καθώς και για τους Φτωχούς (μτφρ. Άρης Αλεξάνδρου) του Fyodor Dostoyefsky. Και τα δύο από τις εκδόσεις Γκοβόστη.

Έκδοση δύο πεζών βιβλίων του Samuel Beckett, στη δίγλωσση σειρά των εκδόσεων Γαβριηλίδης, Τρεις διάλογοι και Η τελευταία τριλογία. Μεταφρασμένα ολόκληρα για πρώτη φορά στα ελληνικά από τον Θωμά Συμεωνίδη.

Νέα μυθιστορήματα των Jonathan Franzen, Διαύγεια (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ψυχογιός), Dave Eggers, Ένα ολόγραμμα για τον βασιλιά (εκδ. Κέδρος), Jonas Karlsson, Το τιμολόγιο (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Παπαδόπουλος), Philip Kerr, January window (εκδ. Κέδρος), Karl Οve Knausgård,Το νησί της εφηβείας (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Καστανιώτη).

Συλλογή διηγημάτων του E.M. Forster Η μηχανή σταματά (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Οκτώ) και του Thomas Hardy, Ο παραστρατημένος εφημέριος και άλλες ιστορίες (μτφρ. Γιάννης Κωστόπουλος, εκδ. Καστανιώτη).

Μυθιστόρημα και για τον Claude Pujade-Renaud με τίτλο Αγαπημένοι απόντες(μτφρ. Ηρώ Τσαρνά, εκδ. Μελάνι). Πέντε γυναίκες, οι σύντροφοι ισάριθμων συγγραφέων των Ζυλ Μισελέ, Ρομπέρ Λουί Στήβενσον, Μαρσέλ Σβομπ, Ζυλ Ρενάρ και Τζακ Λόντον, παίρνουν το λόγο και ξετυλίγουν στιγμές από τα ημερολόγια και από την κοινή ζωή τους με τους διάσημους αυτούς άνδρες.

Επίσης, το μυθιστόρημα του Simon van Booy Όλα τα ωραία άρχισαν μετά (μτφρ. Μαρία Φακίνου) και της Joyce Carol Oates, Καρχηδόνα (μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου). Και τα δύο από τις εκδόσεις Πατάκη.

O Sebastião Salgado

Επίσης τα βιβλία τηςChochana Boukhobza, ΗΚ, Αναζητώντας τη χαμένη ταυτότητα. Ένα εβραιόπουλο στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (μτφρ. Γιώργος Ξενάριος) και του Sebastião Salgado,Από τη γη μου στη Γη (μτφρ. Κατερίνα Σχινά). Και τα δύο από τις εκδόσεις Στερέωμα.

Έπειτα από το κλασικό Ηλεκτρικό πρόβατο, άλλο ένα μυθιστόρημα του Phlip K.Dick πρόκειται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κέδρος. Πρόκειται για Τα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς (μτφρ. Δημήτρης Θ. Αρβανίτης). Γραμμένο το 1965, το πιο μεταφυσικό και ίσως το σημαντικότερο μυθιστόρημα του Philip K. Dick, εξερευνά την ιδέα της ύπαρξης του απόλυτου κακού, που κυβερνά το σύμπαν και καταστρέφει τα πάντα. Η έννοια της εντροπίας, στην οντολογική της σημασία, που επανέρχεται με δραματική ένταση στα βιβλία του συγγραφέα, προσωποποιείται εδώ στον αινιγματικό μεγιστάνα Πάλμερ Έλντριτς, ο οποίος αναπαράγει την εξουσία του ελέγχοντας την πληροφορία σε διαπλανητικό επίπεδο.

Φιλόδοξο, συναρπαστικό μυθιστόρημα, που καταπιάνεται με τα μεγάλα ζητήματα της ζωής –την εξουσία, τον πόνο, τη μεταμέλεια, το κακό και την εξιλέωση, την εκδίκηση, την αγάπη, την ενοχή και τη συγχώρεση–, με υπέροχη γλώσσα και μια εντυπωσιακή πλοκή είναι το Ομολογώ (μτφρ από τα Καταλανικά του Ευρυβιάδη Σοφού, εκδ. Πόλις) του Jaume Cabré.

Συλλογή διηγημάτων της Alice Murno, Η αγάπη μιας καλής γυναίκας (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Μεταίχμιο). Το βιβλίο είναι μια επιλογή από τα καλύτερα και αντιπροσωπευτικότερα διηγήματα της βραβευμένης με Νόμπελ καναδής συγγραφέα, που περιλαμβάνονται σε άλλες συλλογές της εκτός από αυτές που έχουν ήδη εκδοθεί στα ελληνικά.

Amour: Ερωτική ανθολογία (μτφρ-ανθολογία: Έφη Κορομηλά, εκδ. Αιώρα). Δώδεκα κλασικοί Γάλλοι συγγραφείς του 18ου και 19ου αιώνα ανθολογούνται και μιλούν για τον έρωτα μέσα από κορυφαία έργα τους. Από την πένα του Τζάκομο Καζανόβα, του Mαρκήσιου ντε Σαντ, του Ντενί Ντιντερό, αλλά και του Ζεράρ ντε Νερβάλ, του Γκυστάβ Φλωμπέρ, του Σταντάλ και άλλων ακόμα, ο έρωτας αναδύεται άλλοτε παιγνιώδης, εφήμερος, ματαιόδοξος, δαιμονικός, κυνικός, άλλοτε παράφορος και καταστροφικός και άλλοτε ανιδιοτελής, αγγελικός, ρομαντικός.

Το μυθιστόρημα της Marilynne Robinson Λάιλα (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο) αφηγείται την ιστορία ενηλικίωσης ενός κοριτσιού που μεγαλώνει στο περιθώριο της κοινωνίας μες στον φόβο και το δέος, τα χρόνια της μεγάλης ύφεσης της αμερικανικής οικονομίας τη δεκαετία του 1920.

Συνεχίζεται η πολύ καλή σειρά με τις νέες μεταφράσεις του Ibsen από τις εκδόσεις Gutenberg. Το επόμενο διάστημα κυκλοφορούν οι τόμοι: Ένας εχθρός του λαού και Πέερ Γκυντ. Και τα δύο σε μετάφραση Θεοδόση Παπαδημητρόπουλου.

Η Πλατεία Ηρώων (μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κριτική), το κύκνειο άσμα του Thomas Bernhard, δίχασε κοινό και κριτικούς όσο κανένα άλλο έργο της πρόσφατης λογοτεχνικής παραγωγής στον γερμανόφωνο χώρο. Πιο επίκαιρο από ποτέ, το έργο προφητεύει τη σημερινή άνοδο εξτρεμιστικών οργανώσεων, τις πρακτικές φυλετικού διαχωρισμού και εθνικιστικών προκαταλήψεων.

Graphic Novels

H βιογραφία του Gabriel Marcia Marques σε μορφή graphic novel από τους Óscar Pantoja, Miguel Bustos, Felipe Camargo Rojas, Tatiana Córdoba, με τίτλοΓκάμπο: Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, αναμνήσεις μιας μαγικής ζωής (μτφρ. Κλαίρη Σωτηριάδου, εκδ. Ίκαρος). Ένα βιβλίο που θέλει να φέρει τον αναγνώστη πιο κοντά στη ζωή και το έργο του νομπελίστα συγγραφέα ώστε να παρακολουθήσει την εποποιία που μετέτρεψε τον νεαρό από την Αρακατάκα σ’ έναν μύθο της λογοτεχνίας.

Επίσης, οι συγγραφείς Seth Goldman και Barry Nalebuff διηγούνται διασκεδαστικά, στο βιβλίο Μαθαίνω να επιπλέω - Πώς ένα επιτυχημένο startup ταξίδεψε μ’ ένα μπουκάλι (Εικ. Sungyoon Choi, μτφρ. Αβραάμ Κάουα, εκδ. Κριτική) την ιστορία του πώς έστησαν μια επιχείρηση «διαφορετική», με στόχο όχι μόνο να προσφέρουν στους καταναλωτές ένα υγιεινό εναλλακτικό ρόφημα, αλλά να διαδώσουν ένα νέο μοντέλο επιχείρησης με σεβασμό στον καταναλωτή. Γεμάτο εμπειρίες ζωής και συμβουλές για τις προκλήσεις και τα εμπόδια στον δρόμο για μια νέα πετυχημένη επιχείρηση, το βιβλίο αποτελεί πολύτιμο οδηγό και παράδειγμα για το πόσο μακριά μπορούν να οδηγήσουν ένα startup η επιμονή και η δημιουργικότητα.

Ποίηση

Ποιητικές συλλογές από τους Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, Εγώ το μαύρο θα κρατώ έως θανάτου (εκδ. Κέδρος), Ευριπίδη Γαραντούδη, Τα σύνεργα (εκδ. Gutenberg), Χαράλαμπο Γιαννακόπουλο, Τι κοιτάζει στ’ αλήθεια ο ποιητής (εκδ. Πόλις), Στέφανος Γιονάς, Ο θεληματικός χαρταετός του Paul Klee (εκδ. Gutenberg), Ειρήνη Ρηνιώτη, Μια βόλτα μόνο(Άγρα), Αθανάσιο Αλεξανδρίδη, Αλγόρυθμος (εκδ. Ίκαρος), Ελένη Κοσμά, Φιλιά στη γη (εκδ. Πόλις)

Επίσης, η ποιητική συλλογή του Δημήτρη Καλοκύρη, Παρασάγγες, Β’ (εκδ. Άγρα) καθώς και του Γιώργου Χρονά Προσωρινή μέθη (θα κυκλοφορήσει σε 300 αριθμημένα αντίτυπα, εκδ. Οδός Πανός).

Ποιητική συλλογή και για την πρωτοεμφανιζόμενη Δανάη Σιώζιου, Χρήσιμα παιδικά παιχνίδια(εκδ. Αντίποδες).

Νέες ποιητικές συλλογές και για τους Γιώργο Αλισάνογλου, Παιχνιδότοπος. Τραύμα για 9 μήνες και 3 εποχές, Γεωργία Τριανταφυλλίδου, Δανεικά αγύριστα, Θανάσης Χατζόπουλος, Φιλί της ζωής, Εριφύλη Κανίνια, Το ατελιέ και άλλα ποιήματα. Όλα από τις εκδόσεις Κίχλη.

Επίσης, επανέκδοση για την ποιητική συλλογή του Κώστα Ταχτσή Καφενείο το «Βυζάντιο»(εκδ. Γαβριηλίδη).

Επίτομη επανέκδοση των ποιημάτων του Ναζίμ Χικμέτ, Ποιήματα (εκδ. Κέδρος), σε μετάφραση Γιάννη Ρίτσου.

Επίσης, ανθολογία ποιημάτων του John Updike, Ποιήματα (μτφρ.-εισαγωγή Αριστείδης Τροχόπουλος, εκδ. Οδός Πανός).

Επίτομη ανθολογία από τη Δώρα Μέντη και τον Ευριπίδη Γαραντούδη Και με τον Ήχο των για μια Στιγμή Επιστρέφουν – Η ελληνική ποίηση τον 20ο αιώνα. (εκδ. Gutenberg).

Δοκίμια/Μελέτες

O Hans Blumeberg

Το δοκίμιο του Hans Blumeberg, Ναυάγιο με θεατή (μτφρ. Θοδωρής Δρίτσας, εκδ. Αντίποδες), παρακολουθεί την ιστορία της μεταφοράς του θαλασσινού ταξιδιού και του ναυαγίου, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Σύνεση και τόλμη, ιδιώτευση και συμμετοχή, βεβαιότητα και σκεπτικισμός, καταστροφή και δίδαγμα: αυτές είναι οι κεντρικές θεματικές σε αυτό το εξόχως πολιτικό δοκίμιο του στοχαστή που διερεύνησε τα θεμέλια της νεωτερικότητας και τη λειτουργία του μύθου και της μεταφοράς. Είναι το πρώτο έργο του Blumeberg που μεταφράζεται στα ελληνικά.

Φυλή, εθνότητα, εθνικότητα, θρησκεία, φύλο, σεξουαλικότητα: τις προηγούμενες δύο δεκαετίες δόθηκε πολλή προσοχή σε τέτοιου είδους συλλογικές ταυτότητες. Όμως σε ποιο βαθμό οι «ταυτότητες» περιορίζουν την ελευθερία μας, την ικανότητά μας να ζήσουμε μια ατομική ζωή, και σε ποιο βαθμό εξυπηρετούν την ατομικότητά μας; Στο βιβλίο Η ηθική της ταυτότητας (μτφρ. Δημήτρης Μιχαήλ, εκδ. Πόλις) ο γνωστός φιλόσοφος Kwame Anthony Appiah αντλεί έμπνευση από στοχαστές όλων των εποχών και από όλη την υφήλιο για να ερευνήσει αυτά τα ερωτήματα.

Επίσης, το βιβλίο του Κώστα Αξελού, Αναζητώντας το Α-διανόητο (μτφρ. Λίλα Σκάμη, εκδ. Εστία).

Από τις εκδόσεις ΚΨΜ κυκλοφορεί μια νέα – εξαρχής – μετάφραση του πρώτου τόμου του Κεφαλαίου (μτφρ. Θανάσης Γκιούρας), του Karl Marx (του μοναδικού τόμου που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Marx), σε συνεργασία με την διεθνή έκδοση των Απάντων των Μαρξ και Ένγκελς (MEGA). Η νέα μετάφραση αναδεικνύει τον εννοιολογικό και υφολογικό πλούτο του πρωτοτύπου, και πλαισιώνεται από πραγματολογικές σημειώσεις για τις πηγές και την πορεία του μαρξικού έργου.

Έξι δοκίμια του Mikhail Epstein, με τίτλο Ανθρωπιστικές εφευρέσεις και η ηθική της μοναδικότητας (μτφρ. Γιώργος Πινακούλας, εκδ. Αντίποδες), που επιχειρούν να σκεφτούν με ριζοσπαστικό τρόπο τη θέση των ανθρωπιστικών επιστημών σήμερα, δίνοντας έμφαση στις έννοιες της εφεύρεσης και της καινοτομίας.

Επίσης, το βιβλίο του Paul Mason, Μετακαπιταλισμός. Ένας οδηγός για το μέλλον (μτφρ. Άλκης Καφετζής, εκδ. Καστανιώτη).

Η Μάρω Δούκα

Μελέτες λογοτεχνίας

Πώς αναπαριστά κανείς την ένοπλη βία; Με ποιους εκφραστικούς τρόπους και αισθητικά μέσα μπορεί να αποδοθεί λογοτεχνικά; Η μελέτη της Βασιλικής Πέτσα, Όταν γράφει το μολύβι… Πολιτική βία, τρόμος και μνήμη στη σύγχρονη ελληνική και ιταλική πεζογραφία (εκδ. Πόλις), καταπιάνεται με ελληνικά και ιταλικά πεζογραφικά κείμενα των τελευταίων δεκαετιών που επεξεργάστηκαν μυθοπλαστικά την ένοπλη βία στη σύγχρονη εκδοχή της.

Βιβλίο με κριτικά κείμενα θα κυκλοφορήσει η Μάρω Δούκα, με τίτλο, Τίποτα δε χαρίζεται (εκδ. Πατάκη).

Το βιβλίο του Ηλία Σ. Σπυρόπουλου, 12 μελέτες για τον Γιώργο Ιωάννου(εκδ. Οδός Πανός).

Ο Χρήστος Χρυσόπουλος επιστρέφει στο δοκίμιο με το βιβλίο Ο δανεισμένος λόγος. Δοκίμιο για την επιτελεστικότητα της λογοτεχνίας (εκδ. Οκτώ).

Επίσης, ο Αναστάσης Βιστωνίτης, Κάτω από την ίδια στέγη (εκδ. Κίχλη) και η Ελένη Λαδιά, Τα άλογα των συγγραφέων(εκδ. Εστία).

Αναθεωρημένη επανέκδοση του βιβλίου του Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, Η γενιά του ’70 (εκδ. Κέδρος) το οποίο αποτέλεσε την πρώτη συστηματική και ολοκληρωμένη προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η ποιητική γενιά του ’70 από ιστορική, κοινωνική και αισθητική άποψη.

Δεκαοχτώ μικρά κείμενα, μεταξύ 2008 και 2015, δημοσιευμένα τα περισσότερα σε περιοδικά και εφημερίδες συγκέντρωσε ο Γιάννης Ψυχοπαίδης στο βιβλίο τουΗμερολόγια της φωτιάς. Μικρά κείμενα για την τέχνη (εκδ. Κέδρος). Τα κείμενα αποτυπώνουν τη βαθιά αίσθηση και συναίσθηση της ποιητικής συνάφειας του Γιάννη Ψυχοπαίδη με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, την ελληνική καλλιτεχνική παράδοση και το ελληνικό τοπίο.

Το ενδιαφέρον δοκίμιο του Roderick Beaton Η ελληνική λογοτεχνία και η "ιδέα του έθνους" (1071-2001) από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Επίσης, η αλληλογραφία του Γιάννη Ρίτσου και της Μέλπως Αξιώτη Καταραμένα κι ευλογημένα χαρτιά – Σπαράγματα αλληλογραφίας 1960-1966 (εκδ. Άγρα), με εισαγωγή και φιλολογική επιμέλεια της Μαίρης Μικέ.

Μια βιογραφία του Βασίλη Βασιλικού του Γιάννη Βασιλακάκου με τίτλο Τα αμαρτύματα του Βασίλη Βασιλικού (εκδ. Οδός Πανός).

Νέο βιβλίο από τον ψυχαναλυτή Νίκο Σιδέρη, σε συνεργασία με τη Δήμητρα Γιαννακοπούλου και τον Παύλο Χαραμή, με τίτλο Bullying: Και όμως νικιέται! Μια νέα στρατηγική για γονείς, παιδαγωγούς, παιδιά και όλους τους άλλους (εκδ. Μεταίχμιο).

Επίσης, το βιβλίο της Θεοδοσίας-Σούλας Παυλίδου, Ελληνική γλώσσα και προφορική επικοινωνία (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

Ιστορία / Πολιτική

Το χρονικό της θρυλικής απαγωγής του γερμανού διοικητή της Κρήτης, του στρατηγού Κράιπε, γραμμένο από τον δημοσιογράφο William Stanley Moss, συμπολεμιστή του Πάτρικ Λη Φέρμορ, με τίτλο Κακό φεγγαραντάμωμα: Το χρονικό της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Μεταίχμιο), βασίστηκε στο ημερολόγιό του, στο οποίο καταγράφεται ολόκληρη η επιχείρηση που παραμένει μία από τις συναρπαστικότερες πράξεις του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ταυτόχρονα θα κυκλοφορήσει και το βιβλίο Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Μεταίχμιο), γραμμένο από τον ίδιο τον πρωταγωνιστή της, τον βρετανό συγγραφέαPatrick Leigh Fermor.

Ο συγγραφέας Paul Bushkovitch, στο βιβλίο Ιστορία της Ρωσίας (μτφρ. Θάλεια Σπανού, εκδ. Αιώρα) ανασυνθέτει με επιτυχία τη μακραίωνη και περίπλοκη ιστορία της Ρωσίας, ενσωματώνοντας στο έργο του στοιχεία που ήρθαν στο φως μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991. Το άγνωστο μέχρι τότε υλικό ρίχνει νέο φως στην ιστορία τόσο της σοβιετικής περιόδου όσο και της προεπαναστατικής Ρωσίας.

Επίσης, το βιβλίο του T.C.W. Blanning Γαλλική Επανάσταση (μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, εκδ. Οκτώ) και του Zeev Sternhell Η καταγωγή του Ισραήλ. Μεταξύ εθνικισμού και σοσιαλισμού (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης).

Επανέκδοση με νέα στοιχεία και άφθονο επικαιροποιημένο υλικό για το βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη Οι λήσταρχοι, Τα παλληκάρια τα καλά σύντροφοι τα σκοτώνουν (εκδ. Μεταίχμιο). Ένα χρονικό για τη ληστοκρατία στην Ελλάδα, η οποία κράτησε έναν ολόκληρο αιώνα.

Ο Πέτρος Τατσόπουλος με το βιβλίο του Ήμουν κι εγώ εκεί (εκδ. Μεταίχμιο) αναφέρεται στην εμπλοκή του στην πολιτική. Στο βιβλίο θα υπάρχουν και πολιτικά κείμενά του από την περίοδο 2012-2016.

Τέλος, ο Στάθης Καλύβας μελετά την Άνοδο της χριστιανοδημοκρατίας στην Ευρώπη, σε ένα βιβλίο από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

Πηγή: Book press

ΗΛΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΣ: «Η ποίηση είναι η εθνική μας παραγωγή»

Συνέντευξη του Ποιητή Ηλία Κεφάλα στην Έφη Δούλη,
για την εφημερίδα Τα Μετέωρα

Ένας από τους σημαντικούς ανθρώπους των ελληνικών γραμμάτων, ο ποιητής και συγγραφέας Ηλίας Κεφάλας, ο λογοτέχνης με την πανελλήνια αναγνώριση, μιλά για την εποχή μας, για την ποίηση στις μέρες μας, για όλα και για όλους, σε μια συνέντευξη - ποταμό. Αναφέρεται στη σχέση του με τον πολιτισμό και την παιδεία, όπως επίσης και στις κακοδαιμονίες και τα ελλείμματα του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, αλλά και στην έλλειψη δεδομένων και αναβάθμισής του, κόντρα στο κυρίαρχο και στην παρακμή.

Κύριε Κεφάλα, είναι τιμή για μένα που μου δίνετε την ευκαιρία να συνομιλήσω μ' έναν σημαντικό πνευματικό άνθρωπο της πατρίδας μας, που έλκει τις ρίζες του από την περιοχή των Τρικάλων. Θα ήθελα ν' αρχίσω την κουβέντα μας δανειζόμενη τους στίχους σας, «όχι δεν θέλω όνειρα, φρονούσε ο πατέρας μου, πασχίζοντας τους εφιάλτες της ζωής να σβήσει». Μας στέρησαν ακόμη και το δικαίωμα στο όνειρο;

Κατ' αρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω, κ. Δούλη, που θελήσατε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση μαζί. Κάθε λόγος για την τέχνη είναι και μια ενίσχυση της ονειρικής θέασης της ζωής. Και να που έτσι μπήκαμε αμέσως στα όνειρα. Ο ονειρικός λοιπόν κόσμος είναι για μένα ένα μετείκασμα του πραγματικού και μια ασυναίσθητη συνέχεια της παγιωμένης καθημερινότητας. Όταν η καθημερινότητα με τις συνεχείς αντιξοότητές της σε φαρμακώνει, τότε και τα όνειρά μας αποδίδονται φαρμακωμένα. Ο πατέρας μου, για να γυρίσουμε στον στίχο που επιλέξατε, κουραζόταν τόσο πολύ που δεν πρόφταινε ποτέ να ξεκουραστεί στη διάρκεια της ημέρας. Όταν τη νύχτα έπεφτε για ύπνο, έλπιζε ότι θα μπορέσει να ξεκουραστεί μέσα στο βύθος και την πλασματική ανυπαρξία του. Δεν το κατάφερνε όμως, γιατί τα αδηφάγα όνειρα συνέχιζαν την κούραση της ημέρας. Υπέφερε και εκεί, επειδή έβλεπε μόνο κακά όνειρα. Προσπαθούσε λοιπόν εξορκιστικά να διώξει τα όνειρα από τον ύπνο του, να σβήσει τους εφιάλτες, να ελαφρώσει τη δοκιμασία της νύχτας. Αυτού του είδους τα όνειρα είναι οι εκβλαστήσεις της αγωνίας μας. Και βέβαια αυτά μας τα έχουν ήδη κυριεύσει. Αυτά που δεν μπορούν να τα αλλοιώσουν είναι τα οραματικά όνειρα, οι κρυφοί σχεδιασμοί μας που προβάλουν τις επιθυμίες και τις προοπτικές μας μέσα στο αύριο.

Ο τίτλος ενός από τα ποιήματά σας είναι «Η Ποίηση σε γονατίζει κι αδιαφορεί». Αντιπροσωπεύει αυτή η ρήση τούς ποιητές;

Έχω δώσει απάντηση στο ερώτημα αυτό μέσα από το συγκεκριμένο ποίημα. Θέλω να πω ότι η ποίηση απαιτεί θυσίες και σε θέλει ταγμένον. Η ποίηση ενδιαφέρεται μόνο για την ανέλιξή της και για καμία εγκόσμια δόξα. Σε κυριεύει και σε κατέχει. Σε κατευθύνει. Χαρακτηριστικός είναι ο στίχος του Πάουντ: «Αχ κι αυτό το καταραμένο έργο τής γραφής που θέλει το μυαλό σου όλη την ώρα να δουλεύει». Και εννοεί βέβαια να δουλεύει ακατάπαυστα υπέρ της ποίησης. Οπότε, όλοι οι πραγματικοί ποιητές υπακούουν τυφλά σ' αυτό το απροσδιόριστο εν τι της σκοτεινής παρόρμησης.

Βασικά στοιχεία τής ποίησής σας είναι η Φύση, η ελπίδα, η μνήμη, η θλίψη. Πόσο επηρέασε ο γενέθλιος τόπος σας, ένα μικρό χωριό των Τρικάλων, ο Μέλιγος, την έμπνευσή σας;

Σίγουρα το μικροπεριβάλλον, που καθορίζει την ηλικιακή ωρίμανση του κάθε ανθρώπου, επιδρά καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του και του εν γένει συναισθηματισμού του. Το περιβάλλον στην περίπτωση τη δική μου ήταν μία μικρή αγροτική οικογένεια του συνεχούς μόχθου, που τη διαπερνούσε δυναμικά ένα αίσθημα ανυποχώρητης αξιοπρέπειας και τιμιότητας, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο κόσμο τού μικρού χωριού, που διέθετε αρετές ακέραιας συνύπαρξης. Αυτά με σημάδεψαν για όλη μου τη ζωή. Φανταστείτε τις δράσεις αυτές τοποθετημένες στον ανοιχτό ορίζοντα και να αλληλοεπηρεάζονται ανεπαίσθητα από τις φυσικές μεταβολές. Αυτό υπήρξε μάθημα για μένα. Έτσι κάθε πλοκή και κάθε προβληματισμός τής ποίησής μου τοποθετείται μέσα στην πολύφυλλη φύση, για να υπονοούνται όλες οι μεταβολές σαν μέρος της φύσης και σαν απόλυτα φυσικό επακόλουθο.
Γι' αυτό και ο κάθε ποιητής εμπνέεται όχι τόσο από τον κόσμο που τον περιβάλλει, αλλά από τον κόσμο που έχει διαμορφώσει μέσα του και τον κουβαλά μαζί του κάθε στιγμή.

Υπάρχει κάποιος ή κάποιοι ποιητές, που θαυμάζετε, κύριε Κεφάλα;

Κάθε ποιητής είναι ένας διαρκής αναγνώστης. Έτσι όλες οι κατά καιρούς αναγνώσεις του τον φέρνουν κοντά και σε κάθε καινούριο συγγραφέα, που τότε τον γνωρίζει. Κατά καιρούς λοιπόν, και ανάλογα με τα διαβάσματά μου, βρισκόμουν κάτω από τη γοητευτική έκλαμψη διαφορετικών ποιητών. Όταν ήμουνα στο δημοτικό αγαπούσα τον Κρυστάλλη, καθώς ο πατέρας μου είχε αγοράσει τα άπαντά του στην τρικαλινή πανήγυρη. Ύστερα γνώρισα τον Δροσίνη, τον Πορφύρα, τον Παλαμά (από τα σχολικά αναγνώσματα πάντα – ούτε να διανοηθεί κανείς ότι υπήρχε βιβλιοθήκη στο σπίτι) και, μπαίνοντας πιο πολύ μέσα στα νάματα της ποίησης, αιχμαλωτίστηκα από τον Σολωμό και την ποίηση του μεσοπολέμου. Ύστερα θαύμασα τον υπερρεαλισμό. Βγαίνοντας έξω από τα σύνορα της χώρας, διαπίστωσα ότι οι ποιητές που διακονούσαν το αγροτικό σύνδρομο, όπως π.χ. ο Λόρκα και ο Γιεσένιν ή ακόμα και η Ντίκινσον ήταν οι αγαπημένοι μου. Πάντως, σε όλες τις περιόδους και σε όλα τα μήκη και πλάτη, υπάρχουν ποιητές που έχουν να προσφέρουν στιγμές εκφραστικής μαγείας και πολύ υψηλής έμπνευσης.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας Έλληνας ποιητής;

Δεν υπάρχει ένας αγαπημένος ποιητής, αλλά ομάδες ποιητών ή μεμονωμένα έργα κάποιων ποιητών. Θα ξεχώριζα εύκολα τον αθάνατο Όμηρο με την Ιλιάδα του, τα φραγκμέντα των αρχαίων λυρικών, την Παλατινή ανθολογία, την αχλύ τού μεσοπολέμου με το παρακμιακό κλίμα τής απαισιοδοξίας και το spleen, το κλίμα του Καρυωτάκη που μας ωθεί να είμαστε καριωτακικοί αλλά όχι καριωτακίζοντες, ο ήπιος υπερρεαλισμός, η τέταρτη διάσταση του Ρίτσου, οι εκφραστικές μινιατούρες της άπω Ανατολής και πολλά άλλα. Εδώ θα ήθελα να συμπληρώσω, κυρία Δούλη, ότι η Ελλάδα έχει ποιητές πολύ υψηλής στάθμης σε όλες τις εποχές τής γραμματείας της, που δύσκολα συγκρίνονται με ποιητές άλλων χωρών. Όμως, το φράγμα της γλώσσας εμποδίζει τη διάδοση ανά τον κόσμο τής πανάξιας αυτής ποίησης. Αυτή είναι η εθνική μας παραγωγή, αυτήν πρέπει να φροντίσει και να προβάλει η πολιτεία, αφού βιομηχανική παραγωγή δεν θα έχουμε ποτέ.

Παράλληλα με την ποίηση ασκείτε λογοτεχνική κριτική, κριτικές αποτιμήσεις προσώπων και κειμένων τής νεοελληνικής γραμματείας και συνεργάζεστε με περιοδικά λόγου και τέχνης, καθώς είστε κι ένας από τους πνευματικούς ανθρώπους που συντελούν στην έκδοση των «Τρικαλινών». Είναι τρόπος έκφρασης, οπτική ζωής, είναι ανάγκη προσφοράς μέσω της παιδείας , ή κάτι άλλο;

Για μένα είναι συμπλήρωμα της ποίησης. Ο αναγνώστης μπορεί να το εισπράξει ποικιλοτρόπως. Η ανάγκη πάντως για έκφραση ωθεί συνεχώς τον δημιουργό να κονταροχτυπηθεί και με άλλα είδη του λόγου. Η δική μου κριτική βρίσκεται πολύ κοντά στην ποιητική έκφραση. Υπάρχουν ταυτόχρονα ένας εξπρεσιονισμός και ένας ιμπρεσιονισμός, που την διαποτίζουν και την κάνουν να λειτουργεί με τη λογική του συναισθήματος, που παράγεται από την κατανόηση και την αποδοχή οικείων πραγμάτων. Όταν δεν μιλήσει πραγματικά μέσα μας το κρινόμενο έργο, τότε η αναφορά μας σ' αυτό δεν θα έχει κανένα στοιχείο συναισθηματικής αληθοφάνειας και αντιληπτικής σαφήνειας. Σήμερα παρατηρούμε ότι σχεδόν όλοι οι μεγάλοι ποιητές είναι και πολύ καλοί δοκιμιογράφοι. Αυτό υπήρξε για μένα ένας κατευθυντήριος δρόμος, γι' αυτό και οι κριτικές μου στα λογοτεχνικά περιοδικά υπερβαίνουν τις χίλιες, γι' αυτό και τα δοκιμιακά μου βιβλία έφθασαν αισίως τα πέντε.

Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με την ποίηση;

Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να σε οδηγήσει κάπου, αν αυτό το κάπου δεν σε καλεί το ίδιο κοντά του και αν εσύ ο ίδιος δεν το βλέπεις μπροστά σου με τα εσωτερικά σου μάτια, από τις προμήτριες ακόμα καταστάσεις. Ασχολούμαστε με την ποίηση, επειδή δεν μπορούμε να ενεργήσουμε διαφορετικά. Είναι ένας σκοτεινός νόμος, στον οποίο υπακούμε τυφλά, μια δεξιότητα που μας δυναστεύει. Μια ομορφιά που υπόσχεται πολλά και αποκαλύπτεται λίγο-λίγο και κάποτε ποτέ.

Σε ποια ηλικία γράψατε το πρώτο σας έργο;

Αν με τη λέξη έργο εννοείτε ολοκληρωμένο βιβλίο, τότε το 1980 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική μου συλλογή με τίτλο «Τα Μαστίγια», ύστερα από παρότρυνση του ποιητή Δημήτρη Δούκαρη, που τότε εξέδιδε το περιοδικό «Τομές». Ήμουνα στην ηλικία των 29 ετών και το πρώτο βιβλίο περιλάμβανε ποιήματα του αμέσως προηγουμένου διαστήματος. Αυτά είχε δει ο Δούκαρης και με τον τρόπο του μου επιβεβαίωσε ότι είμαι ποιητής και ότι πρέπει να εκδώσω χωρίς φόβο τα ποιήματά μου. Βέβαια μεμονωμένες δημοσιεύσεις ποιημάτων είχαν προηγηθεί σε τοπικές εφημερίδες των Τρικάλων και το περιοδικό «Μετέωρα» του Αχ. Καρανάσιου, αλλά όλα αυτά δεν ήταν παρά ποιητικές αφέλειες. Η πρώτη επίσημη δημοσίευση ποιήματός μου έγινε στο περιοδικό «Νέα Εστία» του Πέτρου Χάρη το 1977.

Ποια ήταν η καλύτερη και ποια η χειρότερη στιγμή στην πορεία σας;

Δεν νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε μια τέτοιου είδους απογραφή, όταν η ζωή μας συνεχίζεται. Θυμάστε τον Σόλωνα και τη ρήση του «μηδένα προ του τέλους...». Θέλω να πω απλώς ότι στενοχώριες δοκιμάζουμε και υφιστάμεθα συνεχώς στη ζωή μας και ότι αυτές συνιστούν μια ατελείωτη αρμαθιά λυπημένων ημερών. Όπως επίσης και πολλές χαρές, τις συναντούμε και αυτές και επικεντρώνονται στις διαλεχτές στιγμές τής ζωής μας όταν γνωρίζουμε σημαντικούς ανθρώπους, όταν δημιουργούμε άξιες φιλίες, όταν κάνουμε οικογένεια, όταν ως καλλιτέχνες παραδίδουμε στο κοινό ένα περαιωμένο έργο. Δεν έτυχε μέχρι στιγμής να ζήσω κάτι το τόσο πολύ καλό ή κακό, ώστε να το αξιολογήσω στον υπερθετικό βαθμό. Αν έπρεπε να ξεχωρίσω οπωσδήποτε κάποιες στιγμές καλές ή κακές, τότε θα θυμόμουνα τις απώλειες προσφιλών μου προσώπων, τη γνωριμία με τη γυναίκα μου Αθηνά και τη γέννηση των παιδιών μου και, βέβαια, γιατί όχι, τις πρώτες ημέρες που ακολουθούσαν την έκδοση του κάθε βιβλίου μου, όταν το κρατούσα στα χέρια μου με τη μυρωδιά ακόμα του τυπογραφείου και έψαχνα αγωνιωδώς να δω αν είχαν παρεισφρήσει τυπογραφικά λάθη.

Η θεωρία τής λογοτεχνίας βοηθάει τον ποιητή, κύριε Κεφάλα;

Καμία θεωρία δεν υποκαθιστά τον ποιητή. Οι θεωρίες είναι «άχρηστες γενικεύσεις που ποικίλλουν από εποχή σε εποχή και από άνθρωπο σε άνθρωπο» είχε πει ο Μπόρχες, θέλοντας να υπογραμμίσει ότι ο ποιητής μπορεί να κάνει και χωρίς τη θεωρία. Ωστόσο, τα πράγματα σήμερα δεν είναι τόσο απλά ή απλοϊκά. Θέλω να εξηγήσω ότι πέρασε ο καιρός που ένας ποιητής ή ένας καλλιτέχνης εν γένει μπορούσε να ήταν αγράμματος και να βασιζόταν μόνο στο ένστικτό του. Όλοι πρέπει να διαθέτουν τα όπλα της γνώσης, γιατί αυτά τον κάνουν αξιόμαχο, προσεκτικό, σοβαρό. Η θεωρία λοιπόν έρχεται αρωγός στον ποιητή, επειδή τον ολοκληρώνει και του δείχνει από πού πέρασε η ποίηση και από πού και πώς προχωράει στο μέλλον.

Πώς είναι η ζωή στην επαρχία για έναν δημιουργό, έναν λογοτέχνη;

Υπάρχει σήμερα επαρχία; Πέρασε ο καιρός που υπήρχαν οι κεντρικοί και οι περιφερειακοί ποιητές (Παππάς στα Τρίκαλα, Σκαρίμπας στη Χαλκίδα – αντιμέτωποι με το κράτος των Αθηνών), τώρα πια είναι ανόητη μια τέτοια κατάταξη. Ο Βρεττάκος έγραφε στις Κροκεές, ο Παυλόπουλος στον Πύργο, ο Λάσκαρης στην Πάτρα, για να αναφέρω μόνο ποιητές που έφυγαν και ήταν πάντα τόσο κεντρικοί. Σήμερα με την καταπληκτική τεχνολογία δεν υπάρχει κέντρο και απόκεντρο. Χάρις στο διαδίκτυο συνομιλώ κάθε μέρα με ποιητές από την Αθήνα, το Παρίσι, το Μεξικό, το Μπουένος Άιρες. Βρίσκομαι παντού. Και με καλούν από παντού. Σε δύο μήνες πρέπει να βρίσκομαι στη Λοντέβ της μεσημβρινής Γαλλίας, για το φεστιβάλ της μεσογειακής ποίησης. Λίγο αργότερα στην Αλγερία για να συντονίσουμε μια κοινή έκδοση αλγερινών και ελλήνων ποιητών. Οι ποιητές με γνωρίζουν σχεδόν από παντού. Το κοινό, πού είναι;

Γιατί ο κόσμος δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με την ποίηση (ή τους ποιητές);

Επειδή ο κόσμος έμαθε, του έμαθαν, να μη νιώθει την ανάγκη τής ποίησης. Και είναι τόση ομορφιά μέσα στην ποίηση, που συνιστά την καλύτερη παιδεία για την ηθική, γνωστική και αισθητική ανύψωση του ανθρώπου. Κρίμα, γιατί όλος αυτός ο πλούτος πάει χαμένος. Ο διεισδυτικός Νερούντα διείδε ότι η ποίηση δεν ανήκει σ' αυτούς που τη γράφουν, αλλά σ' αυτούς που την έχουν ανάγκη. Οπότε πρέπει να διαφοροποιηθούν οι ανάγκες τού ανθρώπου και αυτό είναι χρέος συλλογικό. Ο Ρόμπερτ Γκρέιβς είπε χαρακτηριστικά ότι η ποίηση δεν έχει καθόλου χρήμα και το χρήμα καθόλου ποίηση. Μακάρι ο κόσμος να πλησιάσει την ποίηση και να γίνει αυτό που οραματίστηκε ο Ντέιβιντ Καραντάιν: αν δεν μπορείς να είσαι ποιητής, τότε γίνε το ποίημα.

Τι είναι εκείνο που μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο σήμερα ποιητή, κύριε Κεφάλα; Γεννιέται κανείς ποιητής ή γίνεται; Εσείς για παράδειγμα, την ποίηση θα μπορούσατε να την αποφύγετε;

Νομίζω ότι το έχουμε απαντήσει με όλα τα προεκτεθέντα. Ο ποιητής γεννιέται με έναν ανεξήγητο τρόπο. Δεν γίνεται, η ποίηση δεν σπουδάζεται και όλα τα εργαστήρια λογοτεχνίας των πανεπιστημίων δεν παράγουν νέους συγγραφείς, ματαιοπονούν πάνω σ' αυτό, απλώς επιμορφώνουν λογοτέχνες ήδη ξεκινημένους από τη φύση τους. Γι' αυτό και κανένας δεν μπορεί να αποφύγει τη μοίρα του. Θέλοντας να εκφράσει αυτό το δαιμονιακά ανεξήγητο του θέματος ο Βαλερύ είχε πει: Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τί τραγουδάει και τί είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, τότε δεν θα τραγουδούσε ποτέ.

Ποιο είναι το τελευταίο σας ποίημα;

Έχει τίτλο «Το φεγγάρι» και σας το παραθέτω:
Γνωστή κι αυτή η αλήθεια από πολλούς αρχαίους συγγραφείς: οι Θεσσαλές γυναίκες την τέχνη της μαγείας γνώριζαν και κατεβάζαν το φεγγάρι στην αυλή τους, κάνοντας το υπαίθριο αλωνάκι μυστικό ναό. Έτσι κι απόψε που βλέπω αυτό το υπέρλαμπρο φεγγάρι να γρατσουνά διογκωμένο το βουνό και ύστερα, χρυσίζοντας τα νέφη και τα ρείθρα των πηγών, συρόμενο να κατεβαίνει τα δρομάκια των χωριών, σαν λυπημένο πρόσωπο παιδιού που χάθηκε, ψάχνω να βρω πού γίνονται τα μάγια, πού δένονται τα ξόρκια, πού θα δοθούν της μοίρας μας οι τελικοί χρησμοί.

Θυμάστε πότε γράψατε τον πρώτο σας στίχο;

Ναι, είναι μια πολύ ποιητική εικόνα και γι' αυτό δεν την έχω ξεχνώ ποτέ. Είμαι στην τετάρτη δημοτικού, έχω ανέβει στην ανθισμένη κυδωνιά, κουνιέμαι στο κλαδί και τρώω αυτό το τριανταφυλλένιο χιόνι που βγαίνει από τα άνθη της. Τραγουδώ. Ξαφνικά σταματώ γοητευμένος, πηδάω σαν πουλί κάτω από το δέντρο και παίρνω τη σχολική μου σάκα από το έδαφος. Βγάζω το πρόχειρο τετράδιο και σημειώνω τον πρώτο μου στίχο. Ο στίχος δεν διασώθηκε, διασώθηκε μόνο η πρωτογενής εικόνα της διαδικασίας. Κάθε φορά που θέλω να δώσω έναν ορισμό για το τί είναι έμπνευση, έρχεται στο μυαλό μου η εικόνα αυτή.

Τί σας ανησυχεί περισσότερο στην εποχή μας;

Οι παντός είδους εκπτώσεις στη ζωή μας. Η έλλειψη οράματος. Η έλλειψη αλληλεγγύης. Η ανεργία και η φτώχεια. Η έλλειψη των μεγάλων ανδρών που θα είναι σε θέση να μας οδηγήσουν κάπου μακρύτερα. Η αποδιοργάνωση των κοινωνικών ιστών. Η Ελλάδα.

Αν κλείνατε αυτή τη συζήτηση μ' έναν στίχο σας ποιος θα ήταν αυτός;

Είναι από το ποίημα «γραφή» της συλλογής «Τα μνήστρα της αβύσσου» (2003): «Αυτήν τη λέξη εγώ την έγραψα ή μήπως μια απορημένη λέξη είμαι κι εγώ που μυστικά την έγραψε ένας άλλος;»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Ηλίας Κεφάλας γεννήθηκε το 1951 στο χωριό Μέλιγος Τρικάλων. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα, όπου και έζησε από το 1969 έως το 1992. Σήμερα ζει και πάλι στον γενέθλιο τόπο, καλλιεργώντας την ποίηση και παρακολουθώντας τη φύση να επιμένει στην αέναη ανθοφορία της. Ασκεί λογοτεχνική και εικαστική κριτική, συνεργαζόμενος με περιοδικά λόγου και τέχνης. Σε στήλη του περιοδικού «Ευθύνη» δημοσιεύει κριτικές αποτιμήσεις προσώπων και κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας. Σε πολλές εφημερίδες και άλλα περιοδικά παρουσιάζει τις εντυπώσεις του από τα θέματα της σύγχρονης λογοτεχνικής δημιουργίας. Παλαιότερα διακόνησε επισταμένως τη κριτική βιβλίου στα περιοδικά «Τομές», «Νέες Τομές», «Διαβάζω» και «Οδός Πανός», όπου φιλοξενήθηκαν περισσότερα από χίλια κείμενά του. Εξέδωσε συνολικά 25 βιβλία, από τα οποία τα 10 ποιητικά, 4 πεζογραφικά, 5 δοκιμιακά, 5 παιδικά και μία ποιητική ανθολογία. Κάποια ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά και πολωνικά.

Πηγή: Τα Μετέωρα